Tuyên bố về đạo đức xuất bản

Tạp chí Khoa học và Công nghệ nhiệt đới cam kết tuân thủ nghiêm ngặt các tiêu chuẩn đạo đức trong nghiên cứu và xuất bản, dựa trên Bộ quy tắc ứng xử và Hướng dẫn thực hành tối ưu dành cho Biên tập viên tạp chí và Bộ quy tắc ứng xử dành cho Nhà xuất bản tạp chí, bằng cách áp dụng Bộ tài liệu đạo đức xuất bản, đồng thời tuân thủ các khuyến nghị của Elsevier và hướng dẫn đạo đức trong nghiên cứu và xuất bản của Nhà xuất bản Đại học Cambridge.

https://publicationethics.org/

https://www.elsevier.com/editors/perk

https://www.cambridge.org/core/about/ethical-standards

Các quy định chung

Liêm chính trong nghiên cứu

Tạp chí Khoa học và Công nghệ nhiệt đới cam kết duy trì các tiêu chuẩn cao và yêu cầu các nghiên cứu được công bố phải tuân thủ các nguyên tắc sau:

• Trung thực trong tất cả các khía cạnh của nghiên cứu;
• Cẩn trọng, tỉ mỉ và đảm bảo chất lượng tốt nhất trong thực hành nghiên cứu;
• Minh bạch và cởi mở trong việc trao đổi thông tin;
• Quan tâm và tôn trọng đối với các đối tượng và người tham gia nghiên cứu.

Ngoài các nguyên tắc chung nêu trên, Tạp chí sẽ cung cấp các hướng dẫn và chính sách cụ thể về đạo đức và tính liêm chính trong nghiên cứu, phù hợp với từng lĩnh vực và chuyên môn của tác giả.

Quy trình biên tập

Tạp chí cam kết duy trì tính độc lập và khách quan trong quy trình biên tập, đồng thời luôn nỗ lực để ngăn chặn bất kỳ sự xâm phạm nào đến nguyên tắc này. Các quyết định biên tập không bị ảnh hưởng bởi xung đột lợi ích, lo ngại, hay bất kỳ tác động nào từ các doanh nghiệp, yếu tố kinh tế, tài chính hoặc chính trị.

Quy trình biên tập của Tạp chí được xây dựng nhằm thể hiện và bảo vệ cam kết vững chắc đối với tính độc lập trong biên tập. Tạp chí không phân biệt đối xử với tác giả, biên tập viên hoặc chuyên gia phản biện dựa trên đặc điểm cá nhân hoặc danh tính.

Phản biện

Phản biện là yếu tố quan trọng để duy trì tiêu chuẩn chất lượng cho các ấn phẩm của Tạp chí. Vì vậy, chúng tôi cam kết:

- Cung cấp các hệ thống, đào tạo và hỗ trợ phù hợp nhằm đảm bảo quy trình phản biện chuyên môn nghiêm ngặt, công bằng và hiệu quả cho tất cả các ấn phẩm;

- Khuyến khích các biên tập viên và chuyên gia phản biện nắm vững và tuân thủ các hướng dẫn liên quan đến việc phản biện. Các biên tập viên và chuyên gia phản biện của Tạp chí vui lòng tham khảo Hướng dẫn của Ủy ban Đạo đức Xuất bản - COPE (Committee on Publication Ethics) để biết thêm chi tiết.

- Yêu cầu các cá nhân liên quan đến quá trình phản biện có thể nhận biết các dấu hiệu cảnh báo về gian lận hoặc bị thao túng trong quá trình phản biện và kịp thời báo cáo bằng cách gửi email đến tapchikhcnnd@vrtc.org.vn hoặc ttnhietdoivietnga@gmail.com.

- Hỗ trợ các biên tập viên và chuyên gia phản biện của Tạp chí trong việc điều tra và xử lý mọi trường hợp nghi ngờ việc phản biện bị thao túng hoặc gian lận.

- Bảo vệ tính bảo mật của những người tham gia phản biện trong những ấn phẩm áp dụng quy trình phản biện ẩn danh, cũng như yêu cầu các đối tác xuất bản, tác giả và chuyên gia phản biện tuân thủ các thỏa thuận bảo mật liên quan và cung cấp các thông tin cần thiết để hỗ trợ quy trình này.

Quyền tác giả và Vai trò tham gia

Tạp chí khuyến nghị áp dụng các nguyên tắc sau để xác định quyền tác giả:

- Có đóng góp đáng kể vào việc hình thành, thiết kế bài báo, hoặc thu thập, phân tích và giải thích dữ liệu cho bài báo.

- Tham gia vào việc soạn thảo hoặc chỉnh sửa bài báo.

- Phê duyệt phiên bản cuối cùng của bài báo trước khi gửi xuất bản.

- Chịu trách nhiệm về mọi khía cạnh của bài báo và đảm bảo rằng các vấn đề liên quan đến tính chính xác hay tính toàn vẹn của bài báo được xem xét và giải quyết một cách thỏa đáng.

Tạp chí xác định tác giả liên hệ (corresponding author) là người chịu trách nhiệm quản lý bản thảo và liên lạc trong suốt quá trình xuất bản. Tác giả liên hệ phải có quyền đại diện cho tất cả đồng tác giả trong mọi vấn đề liên quan đến xuất bản, bao gồm cả các tài liệu bổ sung. Tác giả liên hệ cần đạt được sự đồng thuận từ các đồng tác giả và cập nhật đầy đủ thông tin về tình trạng bản thảo trong suốt quá trình nộp, phản biện và xuất bản. Sau khi bài báo được công bố, tác giả liên hệ cũng sẽ là đầu mối liên hệ chính để giải quyết mọi thắc mắc (bao gồm các vấn đề liên quan đến tính toàn vẹn của nghiên cứu).

Đối với các đóng góp không đủ để trở thành tác giả, Tạp chí khuyến nghị các tác giả ghi nhận những cá nhân và tổ chức đã hỗ trợ nghiên cứu hoặc viết bài thông qua lời cảm ơn trong bài báo.

Đạo văn

Hành vi đạo văn có thể xảy ra đối với mọi loại tài liệu và hình ảnh, bao gồm:

- Văn bản, hình minh họa, các phép biến đổi toán học mở rộng, mã lập trình, v.v..

- Tài liệu tải xuống từ các trang web hoặc trích dẫn từ bản thảo và các nguồn dữ liệu khác.

- Tài liệu đã xuất bản và chưa xuất bản, bao gồm các bài giảng, bài thuyết trình và tài liệu xám (grey literature).

Tạp chí tuyệt đối không chấp nhận bất kỳ hành vi đạo văn nào trong các ấn phẩm của mình. Mọi bài viết gửi đến đều được kiểm tra bằng các công cụ phát hiện đạo văn chuyên dụng. Các bài viết chứa nội dung đạo văn, dù một phần hay toàn bộ, đều bị từ chối.

Tạp chí hiện đang sử dụng công cụ Phần mềm kiểm tra tài liệu để phát hiện các trường hợp trùng lặp và tương đồng văn bản trong các bản thảo gửi đến.

Xuất bản trùng lặp và Dư thừa

Xuất bản trùng lặp hoặc dư thừa, hay còn gọi là “tự đạo văn”, xảy ra khi bài báo hoặc các phần quan trọng của bài báo được (các) tác giả xuất bản lại nhiều lần mà không có tham chiếu chéo hoặc giải thích hợp lý cho sự trùng lặp (dù là cùng một ngôn ngữ hoặc khác ngôn ngữ).

Tạp chí không chấp nhận sự trùng lặp giữa các ấn bản, trừ khi:

• Về mặt biên tập, điều này sẽ góp phần tăng cường thảo luận học thuật.
• Có sự chấp thuận rõ ràng từ bài báo gốc.
• Bao gồm trích dẫn đầy đủ nguồn gốc ban đầu.

Khi tác giả gửi bản thảo đến Tạp chí, bản thảo này không được đồng thời xem xét hay chấp nhận xuất bản, hoặc đang trong quá trình in ấn của một tạp chí, sách hay bất kỳ ấn phẩm tương tự nào khác.

Tuy nhiên, việc lưu trữ một bản thảo dưới dạng tiền ấn phẩm trên trang web cá nhân của tác giả, trong kho lưu trữ của tổ chức hay trên các kho lưu trữ tiền ấn phẩm sẽ không được coi là xuất bản trước hoặc trùng lặp.

Xung đột lợi ích và Tài trợ

Tác giả có trách nhiệm công khai mọi xung đột lợi ích tiềm tàng có thể ảnh hưởng đến tính khách quan hoặc tính toàn vẹn của bài báo. Xung đột lợi ích là những tình huống có thể bị xem là gây ảnh hưởng không đáng có đến việc trình bày, phản biện hoặc xuất bản công trình nghiên cứu. Những xung đột này có thể liên quan các vấn đề tài chính, phi tài chính, chuyên môn, hợp đồng hoặc lý do cá nhân.

Bên cạnh việc công bố xung đột lợi ích, Tạp chí yêu cầu tác giả phải cung cấp đầy đủ thông tin về nguồn tài trợ cho nghiên cứu.

Rút lại, đính chính và thông báo mối quan ngại

Tổng Biên tập Tạp chí sẽ căn cứ vào các hướng dẫn rút bài của Ủy ban Đạo đức Xuất bản (COPE) để xem xét việc rút lại, đính chính hoặc đưa ra thông báo về những mối quan ngại liên quan.

Trong trường hợp sai sót từ phía tác giả, Tạp chí sẽ phát hành thông báo sửa lỗi (corrigendum) từ tác giả.

Nếu lỗi phát sinh từ phía Tạp chí, bản thông báo sửa lỗi (erratum) từ Tạp chí sẽ được phát hành.

Việc rút lại chỉ áp dụng với các bài báo có sai sót nghiêm trọng, làm ảnh hưởng đến độ tin cậy của kết quả hoặc kết luận của nghiên cứu.

Đối với các bản thảo đã được chấp nhận (Accepted Manuscripts), Tạp chí có thể thực hiện các chỉnh sửa nhỏ như dàn trang hoặc hiệu đính. Tuy nhiên, các chỉnh sửa lớn sẽ được thực hiện theo đúng các hướng dẫn của COPE về việc rút bài.

Gian lận và Sai phạm trong nghiên cứu

Bất kỳ ấn phẩm nào được phát hiện có kết quả gian lận sẽ bị rút lại, đính chính hoặc phát hành thông báo về mối quan ngại. Vui lòng tham khảo phần Rút lại, đính chính và thông báo mối quan ngại của hướng dẫn này để biết thêm thông tin chi tiết.

Tính minh bạch

Tạp chí cam kết tuân thủ các nguyên tắc minh bạch và thực hành tối ưu trong nghiên cứu khoa học theo các tiêu chuẩn do COPE ban hành.

Cụ thể:

Trách nhiệm của Tổng Biên tập và Biên tập viên

Quyết định xuất bản

Tổng Biên tập của Tạp chí chịu trách nhiệm quyết định bài viết nào trong số các bản thảo gửi đến sẽ được xuất bản. Quyết định này phải dựa trên giá trị khoa học của công trình và tầm quan trọng của vấn đề nghiên cứu đối với cộng đồng các nhà nghiên cứu và độc giả. Biên tập viên có thể tham khảo các chính sách của Tòa soạn Tạp chí và tuân thủ các yêu cầu pháp lý hiện hành liên quan đến phỉ báng, vi phạm bản quyền và đạo văn. Ngoài ra, Tổng Biên tập cũng có thể tham khảo ý kiến ​​của các biên tập viên lĩnh vực khác hoặc chuyên gia phản biện trước khi đưa ra quyết định cuối cùng.

Biên tập viên lĩnh vực luôn đánh giá bản thảo một cách công bằng, dựa trên nội dung  khoa học, không bị tác động bởi các yếu tố như chủng tộc, giới tính, xu hướng tình dục, tín ngưỡng tôn giáo, nguồn gốc dân tộc, quyền công dân hoặc quan điểm chính trị của tác giả.

Bảo mật

Biên tập viên lĩnh vực và các thành viên trong bộ phận biên tập có trách nhiệm bảo mật thông tin về bản thảo, không được phép tiết lộ thông tin cho bất kỳ ai ngoài tác giả, chuyên gia phản biện, người đánh giá tiềm năng, cố vấn biên tập khác và nhà xuất bản, khi có sự cho phép.

Xung đột lợi ích

Các tài liệu chưa được công bố có trong bản thảo đã nộp không được sử dụng trong nghiên cứu cá nhân của biên tập viên mà không có sự đồng ý bằng văn bản từ tác giả. Thông tin hoặc ý tưởng đặc quyền nhận được thông qua quá trình phản biện phải được bảo mật và không được sử dụng vì lợi ích cá nhân.

Biên tập viên phải tự loại mình khỏi quá trình xem xét (ví dụ: yêu cầu một đồng biên tập, biên tập viên phụ trách, hoặc thành viên khác trong hội đồng biên tập đảm nhận thay) nếu có xung đột lợi ích phát sinh từ mối quan hệ cạnh tranh, hợp tác hoặc các liên hệ khác với bất kỳ tác giả, công ty, hoặc (có thể) tổ chức nào liên quan đến bài báo.

Biên tập viên phải yêu cầu tất cả những người tham gia tiết lộ các lợi ích cạnh tranh liên quan và công bố chỉnh sửa nếu các lợi ích cạnh tranh được phát hiện sau khi bài báo được xuất bản. Trong trường hợp cần thiết, có thể thực hiện các hành động thích hợp khác như rút bài hoặc thông báo mối quan ngại.

Tham gia và hợp tác trong việc điều tra

Tổng Biên tập cùng với tòa soạn Tạp chí cần thực hiện các biện pháp phản hồi thỏa đáng khi có khiếu nại về đạo đức liên quan đến bản thảo gửi đến hoặc bài báo đã được xuất bản. Quá trình này bao gồm việc liên hệ với tác giả để xem xét khiếu nại hoặc yêu cầu và có thể cần tiến hành trao đổi với các tổ chức và cơ quan nghiên cứu liên quan.

Nếu khiếu nại được xác minh là đúng, các biện pháp như công bố chỉnh sửa, rút bài, thông báo mối quan ngại hoặc các ghi chú phù hợp sẽ được xem xét. Mọi hành vi vi phạm đạo đức xuất bản phải được xử lý một cách nghiêm túc, ngay cả khi sự việc được phát hiện muộn nhiều năm sau khi bài báo đã được công bố.

Trách nhiệm của Chuyên gia phản biện

Đóng góp vào Quyết định biên tập

Quá trình phản biện đóng vai trò quan trọng trong việc hỗ trợ biên tập viên đưa ra quyết định biên tập, đồng thời thông qua các trao đổi với tác giả giúp cải thiện chất lượng bài báo. Phản biện không chỉ là một phần quan trọng trong trao đổi học thuật mà còn đóng góp vào sự phát triển và nâng cao giá trị của nghiên cứu.

Tính kịp thời

Chuyên gia phản biện, khi được mời đánh giá bản thảo nhưng cảm thấy không đủ chuyên môn hoặc không thể hoàn thành công việc đúng hạn, cần thông báo ngay cho biên tập viên và xin rút khỏi quá trình phản biện.

Tính bảo mật

Mọi bản thảo được gửi đến chuyên gia phản biện đều phải được xử lý như tài liệu mật. Những tài liệu này không được phép chia sẻ, sao chép hoặc thảo luận với bất kỳ ai, trừ khi có sự cho phép rõ ràng từ biên tập viên.

Tính khách quan

Quá trình đánh giá phải được thực hiện một cách khách quan. Những chỉ trích cá nhân đối với tác giả sẽ không được chấp nhận. Chuyên gia phản biện cần bày tỏ quan điểm của mình một cách rõ ràng dựa trên những lý lẽ thuyết phục và có căn cứ khoa học vững chắc.

Ghi nhận nguồn trích dẫn

Chuyên gia phản biện cần chú ý chỉ ra các công trình liên quan được nhắc đến mà chưa được tác giả trích dẫn trong bản thảo. Nếu nhận thấy một ý tưởng, lập luận hoặc kết quả nào đó đã được công bố trước đó, chuyên gia phản biện cần cung cấp trích dẫn phù hợp. Ngoài ra, nếu phát hiện sự tương đồng hoặc trùng lặp đáng kể với các bài báo đã xuất bản, chuyên gia phản biện phải thông báo cho biên tập viên.

Xung đột lợi ích

Các tài liệu chưa công bố trong bản thảo phải được bảo mật. Chuyên gia phản biện không được phép sử dụng thông tin này cho nghiên cứu của mình nếu không có sự đồng ý bằng văn bản từ tác giả. Những thông tin hoặc ý tưởng thu được qua quá trình phản biện phải được giữ kín và không được lợi dụng cho mục đích cá nhân. Chuyên gia phản biện cũng không được tham gia đánh giá các bản thảo có xung đột lợi ích, chẳng hạn như có mối quan hệ cạnh tranh, hợp tác hoặc liên kết với tác giả, công ty hoặc tổ chức nào có liên quan đến bài báo.

Nhiệm vụ của Tác giả

Các tiêu chuẩn của bài báo

Tác giả của bài báo phải trình bày một cách trung thực, chính xác các dữ liệu, kết quả của công trình nghiên đã thực hiện cũng như thảo luận khách quan về ý nghĩa của nghiên cứu. Dữ liệu gốc phải được phản ánh chính xác trong bài báo. Đồng thời, bài báo phải có đủ chi tiết và tài liệu tham khảo để người đọc có thể thực hiện lại công trình  nghiên cứu. Những tuyên bố sai lệch hoặc thiếu chính xác sẽ bị coi là hành vi thiếu đạo đức và sẽ không được chấp nhận.

Quyền truy cập và lưu giữ dữ liệu

Tác giả phải cung cấp dữ liệu gốc liên quan đến bài báo để phục vụ cho quá trình phản biện và biên tập. Dữ liệu này cần được công khai truy cập (theo Tuyên bố về dữ liệu và cơ sở dữ liệu của ALPSP-STM) và được lưu trữ một cách trong thời gian phù hợp sau khi bài báo được xuất bản.

Tính nguyên bản và Vấn đề đạo văn

Tác giả phải đảm bảo rằng công trình nghiên cứu của mình hoàn toàn nguyên bản. Trong trường hợp sử dụng ý tưởng hoặc công trình của người khác, tác giả cần trích dẫn nguồn một cách đầy đủ và rõ ràng.

Đạo văn, dưới bất kỳ hình thức nào, từ sao chép nguyên văn cho đến việc công bố kết quả nghiên cứu của người khác mà không trích dẫn, đều là hành vi vi phạm nghiêm trọng đạo đức xuất bản và không được chấp nhận.

Xuất bản nhiều lần, trùng lặp hoặc đồng thời

Tác giả không được gửi cùng một bản thảo đến nhiều tạp chí hoặc xuất bản các bản thảo trùng lặp, vi phạm đạo đức xuất bản. Tuy nhiên, một số loại bài viết (như hướng dẫn lâm sàng hoặc bản dịch) có thể được xuất bản trên nhiều tạp chí, nhưng phải tuân thủ các điều kiện cụ thể, có sự đồng ý của tác giả và biên tập viên của các tạp chí liên quan, cũng như các bài viết này phải trung thực phản ánh nội dung và dữ liệu của bài báo gốc, với trích dẫn đầy đủ.

Trích dẫn nguồn tham khảo

Mọi tài liệu tham khảo trong bài báo phải được trích dẫn đầy đủ và chính xác. Các thông tin thu thập từ nguồn riêng tư (như trao đổi cá nhân hoặc thảo luận với bên thứ ba) chỉ được công bố khi có sự đồng ý rõ ràng của nguồn cung cấp thông tin. Các thông tin thu được qua dịch vụ bảo mật, như tham khảo bản thảo hoặc đơn xin tài trợ, không được sử dụng mà không có sự đồng ý rõ ràng của tác giả của công trình liên quan.

Quyền tác giả của bài báo

Quyền tác giả được ghi nhận với những người đã có đóng góp quan trọng vào quá trình hình thành ý tưởng, thiết kế, thực hiện hoặc phân tích nghiên cứu. Những người đã có đóng góp đáng kể sẽ được liệt kê là đồng tác giả. Đối với cá nhân tham gia vào một số khía cạnh cụ thể của nghiên cứu thì ghi nhận dưới dạng người đóng góp.

Tác giả liên hệ có trách nhiệm đảm bảo rằng tất cả các đồng tác giả được liệt kê chính xác và không có đồng tác giả không phù hợp nào được đưa vào bài báo. Đồng thời đảm bảo tất cả các đồng tác giả đều xem và phê duyệt phiên bản cuối cùng của bài báo trước khi gửi đi xuất bản.

Xung đột lợi ích

Tác giả phải công khai mọi xung đột lợi ích có thể ảnh hưởng đến kết quả hoặc cách trình bày nghiên cứu, bao gồm xung đột tài chính hoặc phi tài chính. Các nguồn tài trợ cho nghiên cứu cũng phải được công bố minh bạch. Những xung đột lợi ích này có thể bao gồm việc làm, tư vấn, sở hữu cổ phần, thù lao, lời khai của chuyên gia trả phí, đơn xin cấp bằng sáng chế, hoặc các trợ cấp và nguồn tài trợ khác. Tác giả cần công khai các xung đột lợi ích càng sớm càng tốt trong quá trình nghiên cứu và viết bài.

Các lỗi cơ bản trong các bài báo đã công bố

Khi tác giả phát hiện sai sót hoặc điểm thiếu chính xác trong bài báo đã xuất bản, tác giả có trách nhiệm thông báo ngay cho biên tập viên hoặc tòa soạn tạp chí và hợp tác để chỉnh sửa bài báo hoặc thu hồi nếu cần thiết.