СКОРПЕНОВИДНЫЕ РЫБЫ (SCORPAENOIDEI) ВЬЕТНАМА: БИОЛОГИЯ, ОХРАНА, ПЕРСПЕКТИВЫ КУЛЬТИВИРОВАНИЯ
Nội dung chính của bài viết
Tóm tắt
CÁ MÙ LÀN (SCORPAENOIDEI) VIỆT NAM: SINH HỌC, BẢO TỒN, VÀ TRIỂN VỌNG NUÔI TRỒNG
Phân bộ cá Mù làn Scorpaenoidei bao gồm trên 500 loài phân bố chủ yếu ở khu vực Ấn Độ Dương - Thái Bình Dương. Phần lớn các loài cá trên là cá độc bao gồm cả những đại diện độc nhất của giống Synanceia. Mặc dù chúng có khả năng gây nguy hiểm cho thợ lặn và người nuôi thủy sinh, sự sống sót của chúng trong môi trường tự nhiên lại đang bị đe dọa. Sự phong phú của chúng suy giảm đáng kể do sự đánh bắt không kiểm soát vì mục đích thương mại, ngành nuôi cá cảnh, biến đổi khí hậu toàn cầu và ô nhiễm môi trường. Sinh học cá Mù làn còn ít được nghiên cứu, và do đó, hậu quả của việc loại bỏ chúng khỏi hệ sinh thái là chưa thể đánh giá được. Nghiên cứu tập trung làm rõ đặc điểm sinh học của một số loài cá Mù làn phân bố rộng rãi ở Việt Nam, đặc biệt là các đại diện của họ Scorpaenidae (Parascorpaena picta, Scorpaenopsis papuensis, Sebastapistes cyanostigma, Dendrochirus zebra và Pterois volutans) và Synanceiidae (Synanceia horrida và Inimicus sinensis). Những loài cá này được đặc trưng bởi sự sinh sản liên tục, và chúng đẻ trứng gần như quanh năm. Hình thái học của tuyến sinh dục, chiều dài cơ thể và các đặc tính sinh học khác đã được nghiên cứu. Ở những con đực trưởng thành của tất cả các loài này, bàng quang phình to. Tinh trùng trưởng thành được lưu trữ trong cơ quan này. Phương thức thâm nhập tinh trùng trong bàng quang và chức năng của nó trong thụ tinh vẫn chưa được ghi nhận rõ ràng. Do giá thương phẩm cao và ấu trùng tương đối lớn (chiều dài khoảng 4 mm), có khả năng tiêu thụ luân trùng nên các loài thuộc giống Synanceia và Inimicus là đối tượng nuôi trồng thủy sản.
Từ khóa
Sinh học, sinh sản, bảo tồn, nuôi trồng thủy sản, scorpaenoidei, biology, reproduction, conservation, aquaculture
Chi tiết bài viết
Tài liệu tham khảo
2. Fewings D.G., Squire L.C., Notes on the reproduction in estuarine stonefish Synanceia horrida, SPC Live Reef Fish Info. Bu., 1999, p.31-33.
3. Fishelson L., Ethology and reproduction of pteroid fishes found in the Gulf of Agaba (Red Sea), especially Dendrochirus brachypterus (Cuvier), (Pteroidae, Teleostei), Pubbl. Staz. Zool. Napoli, 1975, 39 Suppl., p.635-656.
4. Froese R., Pauly D., FishBase, 2017, http://www.fishbase.org. ver. 06/2017.
5. Gardner P.G., Reproductive biology of invasive lionfish (Pterois volitans/miles complex) from little cayman island, Thesis Master of Science, University of Florida, 2012, 76 p.
6. Kwik J.T.B., The biology and ecology of small tropical scorpaenoids inhabiting shallow coastal habitats in Singapore, PhD Thesis, Nat. Univ. Singapore, 2011, 219 p., http://scholarbank.nus.sg/handle/10635/31654.
7. Long Van Nguyen, Hoang Kim Phan, Distribution and factors influencing on structure of reef fish communities in Nha Trang Bay Marine Protected Area, South-Central Vietnam, Environ. Biol. Fish., 2008, 82:309-324.
8. Morris J.A., Sullivan C.V., Govoni J.J., Oogenesis and spawn formation in the invasive lionfish, Pterois miles and Pterois volitans, Scientia Marina, 2011, 75(1):147-154.
9. Moyer J.T., Zaiser M.J., Social organization and spawning behavior of the Pteroine fish Dendrochirus zebra at Miyake-Jima, Japan, Jpn. J. Ichthyol., 1981, 28:52-69.
10. Pusack T.J., Benkwitt C.E., Cure K., Kindinger T.L., Invasive red lionfish (Pterois volitans) grow faster in the Atlantic Ocean than in their native Pacific range, Environ. Biol. Fish., 2016, 99(6-7):571-579.
11. Smith W.L., Wheeler W.C., Polyphyly of the mail-cheeked fishes (Teleostei: Scorpaeniformes): evidence from mitochondrial and nuclear sequence data, Mol. Phylogen. Evol., 2004, 32:627-646.
12. Wang Y., Li L., Cui G., Lu W., Ontogenesis from embryo to juvenile and salinity tolerance of Japanese devil stinger Inimicus japonicus during early life stage, SpringerPlus, 2013, 2(289):1-13.
13. Watanabe K., Maturation of wild and reared female devil stinger, Inimicus japonicus, Aquacult. Sci., 2006, 54(4):495-503.
14. Павлов Д.А., Метод оценки качества спермы рыб, Вопр. ихтиологии, 2006, 46(3):384-392.
15. Павлов Д.А., Емельянова Н.Г., Особенности биологии размножения двух видов тропических рыб семейства Scorpaenidae, Вопр. ихтиологии, 2007, 47(3):347-360.
16. Павлов Д.А., Емельянова Н.Г., Переход к живорождению в отряде Scorpaeniformes: краткий обзор, Вопр. ихтиологии, 2013, 53(1):69-86.
17. Павлов Д.А., Емельянова Н.Г., Сравнительный анализ морфологии сперматозоидов у трёх видов рыб подотряда Scorpaenoidei, Вопр. ихтиологии (в печати).
18. Прокофьев А.М., Скорпеновидные рыбы семейств Apistidae, Tetrarogidae и Aploactinidae залива Нячанг (Южно-Китайское Море, Центральный Вьетнам), Вопр. ихтиологии, 2008, 48(3):324-336.
19. Прокофьев А.М., О нахождении аплоактовых рыб рода Cocotropus (Teleostei: Scorpaeniformes: Aploactinidae) в водах Вьетнама с описанием двух новых видов, Вопр. ихтиологии, 2010, 50(6):749-759.